ลูกทุ่ง
Posted by:
asp studio
ลูกทุ่ง รากเหง้าของเพลงลูกทุ่ง
เพลงลูกทุ่งถือเป็นหนึ่งในรากวัฒนธรรมดนตรีไทยที่สะท้อนวิถีชีวิต สังคม อุดมคติ และวัฒนธรรมของคนไทย โดยเฉพาะอย่างยิ่งชนบท เพลงลูกทุ่งมีท่วงทำนอง คำร้อง สำเนียง และลีลาการร้องที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว สร้างบรรยากาศความเป็นลูกทุ่งอย่างชัดเจน จุดเริ่มต้นของเพลงลูกทุ่งนั้นได้รับอิทธิพลจากการร้องรำทำเพลงของไทยดั้งเดิม เช่น แหล่เทศน์ สวดคฤหัสถ์ จำอวด ลิเก ลำตัด เพลงขอทาน และเพลงพื้นเมืองต่าง ๆ ก่อนจะนำมาดัดแปลงและผสมผสานกับดนตรีแบบสากลในยุคหลังสงครามโลกครั้งที่ 2
เพลงลูกทุ่งเพลงแรกของไทย
หลักฐานทางประวัติศาสตร์ที่ได้รับการยอมรับอย่างเป็นทางการระบุว่า เพลงลูกทุ่งเพลงแรกของไทยคือ “โอ้เจ้าสาวชาวไร่” ประพันธ์เนื้อร้องและทำนองโดยครูเหม เวชกร ขับร้องโดยคำรณ สัมบุณณานนท์ ในปี พ.ศ. 2481 เพื่อประกอบการแสดงละครวิทยุ เพลงนี้ได้รับการบันทึกไว้อย่างเป็นทางการและถือเป็นจุดเริ่มต้นของแนวเพลงลูกทุ่งในประเทศไทย
วัฒนธรรมและบริบทของเพลงลูกทุ่ง
เพลงลูกทุ่งมีบทบาทสำคัญในการสะท้อนชีวิตและความรู้สึกของผู้คนในชนบท ไม่ว่าจะเป็นเรื่องความรัก ความยากจน การทำมาหากิน หรือแม้แต่การเปลี่ยนแปลงของสังคม เพลงลูกทุ่งจึงเป็นเหมือนกระจกสะท้อนความเป็นอยู่และค่านิยมของสังคมไทยในแต่ละยุคสมัย
ในยุคแรก เพลงลูกทุ่งยังไม่แยกประเภทชัดเจนจากเพลงลูกกรุง มักถูกเรียกว่า “เพลงตลาด” หรือ “เพลงชีวิต” โดยมีเนื้อหาเกี่ยวกับชีวิตชนบท หนุ่มสาวบ้านนา และความลำบากยากจน
การวิวัฒนาการของเพลงลูกทุ่ง
วิวัฒนาการของเพลงลูกทุ่งเริ่มจากการนำเพลงไทยเดิมที่มีเนื้อร้องแบบกลอนแปดและทำนองเอื้อน มาปรับแต่งให้กระชับและเหมาะสมกับการแสดงในรูปแบบต่าง ๆ เช่น ละครเวที ลิเก และหนังสด จากนั้นจึงพัฒนาเข้าสู่การผสมผสานกับเครื่องดนตรีสากลและการนำเสนอผ่านสื่อวิทยุและโทรทัศน์
คำว่า “เพลงลูกทุ่ง” ได้รับการบัญญัติขึ้นโดยอาจารย์จำนง รังสิกุล เมื่อวันที่ 11 พฤษภาคม พ.ศ. 2507 และเริ่มมีการจัดประกวดเพลงลูกทุ่งอย่างเป็นทางการในปี พ.ศ. 2509 โดยสมยศ ทัศนพันธ์ เป็นผู้ได้รับรางวัลนักร้องลูกทุ่งชายยอดเยี่ยมคนแรกจากเพลง “ช่อทิพย์รวงทอง”
ยุคทองของเพลงลูกทุ่งอยู่ในช่วงปี พ.ศ. 2506–2513 โดยมีสุรพล สมบัติเจริญ เป็นศิลปินคนสำคัญที่ทำให้เพลงลูกทุ่งได้รับความนิยมอย่างสูง และมีการสืบทอดแนวทางการแต่งเพลงและการร้องจากครูเพลงรุ่นก่อน ๆ จนถึงปัจจุบัน
แนวเครื่องดนตรีในเพลงลูกทุ่ง
ในช่วงแรก เพลงลูกทุ่งใช้เครื่องดนตรีไทยเดิมและเครื่องดนตรีพื้นเมือง เช่น ระนาด ฉิ่ง โทน กลอง ซึง ซอ พิณ แคน โปงลาง กลองยาว ฯลฯ ร่วมกับเครื่องดนตรีสากล เช่น แอคคอร์เดียน กีตาร์ เบส กลองชุด เครื่องเป่าและเครื่องสายอื่น ๆ วงดนตรีบางวง เช่น วงสุรพล สมบัติเจริญ มีจุดเด่นที่ใช้แอคคอร์เดียนเป็นหลัก
การผสมผสานเครื่องดนตรีพื้นบ้านกับเครื่องดนตรีสากลนี้ ทำให้เพลงลูกทุ่งมีเอกลักษณ์เฉพาะตัวและสามารถสะท้อนอัตลักษณ์ท้องถิ่นของแต่ละภาคได้อย่างชัดเจน
แหล่งที่มาและอ้างอิง
วิกิพีเดีย: เพลงลูกทุ่ง
ศิลปวัฒนธรรม: กำเนิดคำว่า “เพลงลูกทุ่ง” และเพลงลูกทุ่ง “เพลงแรก”ของไทย
เพลงลูกทุ่งเป็นศิลปะดนตรีที่มีรากเหง้ามาจากวัฒนธรรมพื้นบ้านไทย ผสมผสานกับดนตรีสากล มีจุดเริ่มต้นที่ชัดเจนในช่วงหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 โดยเพลง “โอ้เจ้าสาวชาวไร่” ถือเป็นเพลงลูกทุ่งเพลงแรกของไทย เพลงลูกทุ่งได้พัฒนาและปรับเปลี่ยนตามยุคสมัย ทั้งในด้านเนื้อหา รูปแบบการร้อง และการใช้เครื่องดนตรี จนกลายเป็นหนึ่งในแนวเพลงที่ได้รับความนิยมและมีอิทธิพลต่อวัฒนธรรมไทยอย่างต่อเนื่อง